Algemeen
De verduurzaming van onze energieproductie wordt vaak geassocieerd met de komst van windmolens en zonnepanelen. Behalve deze voor iedereen zichtbare energiebronnen zijn er ook onder de grond toepassingen mogelijk die bijdragen aan de klimaatdoelstellingen (o.a. 80% emissie-reductie van broeikasgassen in 2050). Warmte/Koude opslag en Aardwarmte gebruiken de aarde respectievelijk als opslagplek en leverancier van energie. Bij Restwarmte is de energie die geleverd wordt een afvalproduct van een bestaand industrieel proces, wat (meestal met een kleine aanpassing in de bedrijfsvoering) waarde krijgt door de toepassing voor ruimteverwarming.
Wat is het?
Met Restwarmte wordt bedoeld dat eindverbruikers de warmte die als "afval" ontstaat in de industrie en energiesector nuttig gebruiken, voor gebouwverwarming en de productie van warm tapwater. Voor de producerende partijen kan hiermee een nieuwe inkomstenbron gerealiseerd worden. Hierbij moet wel de kanttekening gemaakt worden dat de aanleg van een warmtedistributienet kostbaar is.
Onderstaande figuur (uit de Kamerbrief Warmtevisie) laat zien in welke regio's het gebruik van restwarmte in plaats van aardgas voor de hand ligt. Ook in andere gebieden kan dit, op kleinschaliger niveau, kansrijk zijn. Om dit in te kunnen schatten is gedetailleerde informatie nodig die helaas nog niet als open data beschikbaar is.
In de praktijk
Nederland kent momenteel ongeveer 50 gemeenten waarin een restwarmtenet aanwezig is. In totaal zijn ruim een half miljoen huishoudens (data 2011) aangesloten op restwarmte. De levering van warmte is in handen van veel verschillende, vaak kleine, warmtebedrijven. Door de vele spelers en het ontbreken van een wettelijke verplichting tot het aanleveren van verbruiksinformatie is het lastig om een inschatting te maken van de resterende capaciteit op bestaande projecten. Recent (2014) is de Warmtewet in werking getreden. In de Warmtewet is vastgelegd dat de tarieven die leveranciers vragen op basis van de daadwerkelijke kostprijs moeten zijn. Ter bescherming van de consument is opgenomen dat de kosten nooit meer mogen zijn dan de kosten die de aangeslotene zou hebben bij het gebruik van aardgas.